Πολιτικό Casting στην εποχή των 'ανασχηματισμών'

Casting στο χώρο του κινηματογράφου είναι η επιλογή ηθοποιών για κάθε ρόλο μιας ταινίας, μικρό ή μεγάλο, με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και τα κατά καιρούς στερεότυπα του κοινού ή ενίοτε (σε μεμονωμένες περιπτώσεις) κόντρα σε αυτά, για λόγους εντυπωσιασμού. Τα τελευταία χρόνια στην κινηματογραφική βιομηχανία αναγνωρίστηκε η ουσιώδης συμβολή του casting στην επιτυχία μιας ταινίας και προστέθηκε σαν κατηγορία στα βραβεία Oscar. Οι ηθοποιοί επιλέγονται προφανώς με κριτήριο το να 'μοιάζουν' στους εκάστοτε ρόλους και φυσικά όχι να 'είναι', συχνά το look είναι πιο πειστικό από την πραγματικότητα. Μια ηθοποιός πχ για ρομαντική κομεντί πρέπει να είναι μικρόσωμη, με λίγες ατέλειες, σχετικά υστερική, με αμυντικό παρεξηγιάρικο ύφος ή αντίθετα ένας ερωτικός ρόλος απαιτεί μια άνετη, τραχιά εικόνα, στα όρια του χυδαίου με λίγες τραγικές προεκτάσεις. Αντίστοιχα ένας άντρας για ταινία δράσης πρέπει να δείχνει εξυπνάκιας κλπ, κλπ.

Περνάμε στην πολιτική, η οποία διεθνώς κινείται καθημερινά - χωρίς να είναι καθόλου καινούργιο αυτό - στις παρυφές του θεάματος, εκτός φυσικά από τις μέρες που το υποσκελίζει. Παρακολουθούμε μια αντίστοιχη διαδικασία επιλογής προσώπων πάνω στο σενάριο (στην 'αφήγηση') που έχει επιλέξει ή έχει γράψει ο εκάστοτε ηγέτης και η κάστα που τον υποστηρίζει.

Στο Ελληνικό παράδειγμα των τελευταίων χρόνων, ο Κωστάκης Καραμανλής επιλέχτηκε από τους μεγαλοπαραγωγούς του κόμματος ως 'ελληναράς-τεμπελχανάς-ποδοσφαιρόφιλος- καλό παιδί με γυναικούλα και παιδιά' της διπλανής πόρτας, χαρακτήρας γνώριμος στους 'καταναλωτές' πολίτες με τον οποίον μπορούσαν άνετα να ταυτιστούν οι περισσότεροι την εποχή της ελαφρότητας- μετά την ανάπτυξη και το ευρώ που εξασφάλισε ο 'μισητός' κος Καθηγητής. Όλοι ξέρουμε ότι ο ίδιος ο Καραμανλής πιθανότατα δεν είναι καθόλου έτσι, αλλά ο σωματότυπός του 'μοιάζει', άρα για ένα μεγάλο διάστημα ήταν το τέλειο casting. Σε δεύτερους ρόλους τα 'φιλαράκια', με εμφάνιση λαϊκού μάγκα οι περισσότεροι, πλην των ολίγων κολωνακιώτικου ψευτομπαρόκ δαπιτο-look.

Μια μικρή παρένθεση εδώ: Ας μην κατηγορούμε την Ελλάδα για την άνθηση της οικογενειοκρατίας σαν μέρος ενός επιτυχημένου casting. Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο, απλωμένο σε όλους τους χώρους: πολιτική, κινηματογράφο-τηλεόραση, ακόμη κι επιστήμη. Κι αυτό γιατί οι όροι του θεάματος -που συμπεριλαμβάνει τα παραπάνω-, είναι αδυσώπητοι και χρειάζονται συνεχώς τροφοδοσία με ταχύτητες που η κοινωνία δυσκολεύεται να ακολουθήσει. Άρα, οι γιοι, κόρες, ανιψιοί και μπατζανάκηδες 'διασημοτήτων' είναι εύκολα και ανέξοδα διαθέσιμοι για άμεση κατανάλωση. Τέλος παρένθεσης.

Ο Γ. Παπανδρέου ανταποκρίνεται σε μιαν άλλη αφήγηση, αυτήν του μοντέρνου, αθλητικού σπόρτσμαν, με μια έντονη αύρα ευγένειας και fairplay. Διάλεξε και αυτός ένα μεγάλο μέρος των συνεργατών του καθώς και τους υπουργούς του έτσι ώστε να 'ταιριάζουν' στην αφήγησή του: oh, it's a wonderful job to do! Παράδειγμα οι του Υπουργείου Προπαγάνδας & Τουρισμού (σημ. το Πολιτισμού καταργήθηκε εδώ και καιρό), νέοι, ωραίοι, κατάλληλοι για τουριστικές εκθέσεις και πάσης φύσεως εγκαίνια και τιμητικές βραβεύσεις ή η γυναικεία ομάδα του Υγείας που φέρνει λίγο προς 'νοσοκόμες', ή η αφοπλιστική ειλικρίνεια του ασφαλιστικού παρατηρητή ή η επιτηδευμένη απλότητα της φιλο-περιβαλλοντικής αισθητικής ή ακόμα και η πληθώρα των σοβαροφανών, σνομπ - λίγο μοντέρνων και συνάμα γοητευτικών – καθηγητών/τριών πανεπιστημίου που έχουν καλύψει τις περισσότερες δημόσιες διοικητικές θέσεις, κ.α.

Είναι φανερό όμως ότι το γνώριμο (και κάπως banal) νέο-πασοκικό 'σενάριο’ εξουσίας στην πορεία ξεπεράστηκε. Ο Παπανδρέου από star-ηθοποιός καλείται να μεταμορφωθεί (και;) σε αφανή σκηνοθέτη. Ενδεχομένως οι συνθήκες να μην του επιτρέψουν να κρατήσει και τους δύο αυτούς απαιτητικούς ρόλους, όσο κι αν ο ίδιος το θέλει.

Όσο για το casting, παρά τις δραματικές εξελίξεις, επιμένει στους δικούς του κανόνες: η ομάδα πρέπει πρωτίστως να 'μοιάζει' ότι κυβερνά.


ΥΓ. Αυτό το ποστ γράφτηκε λίγες ώρες πριν την έκτακτη πανελλήνια προβολή της σαπουνόπερας της νέας ‘βοσκοπουλειάδας’. Το συμπέρασμα είναι ότι όποιος παίζει επικοινωνιακά παιχνίδια με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, τον τρώνε οι κότες…

Τα πράγματα με τ' όνομά τους

Αυτό που έγινε χτες στην Αθήνα ήταν κανονικό λυντσάρισμα με όλα τα χαρακτηριστικά του όρου.

Οι νεκροί της Marfin καταδικάστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες και μοναδικό 'έγκλημα' ότι δούλευαν σε μέρα απεργίας. Μπορεί να βρέθηκε τυχαία ένας οποιοσδήποτε από το πλήθος να κουβαλά το σκοινί, ο θρασύδειλος όχλος όμως ούρλιαζε από κάτω με μια άγρια χαιρεκακία.

Εκ των υστέρων φυσικά όπως οι λευκοί νοικοκυραίοι το Αμερικάνικου Νότου ή οι Γερμανοί 'φιλήσυχοι' πολίτες του πολέμου, δεν γνώριζαν, δεν ήξεραν, δεν κατάλαβαν, δεν πρόσεξαν κλπ. Τουλάχιστον εκείνοι πέρασαν κι ένα κάποιο συλλογικό 'τραύμα' τα χρόνια που ακολούθησαν.

Οι συμπατριώτες μας όμως, το κατάλαβαν; Ή στη λυσσαλέα ανάγκη της η πλειοψηφία των Ελλήνων που αρνείται να συνειδητοποιήσει ότι το μοναδικό πράγμα που παράγει εδώ και χρόνια είναι ένα γλοιώδες βρώμικο γράσο για τη μακάρια λειτουργία της πολιτικομιντιακής γραφειοκρατίας, έχει χάσει κάθε αυτοσυνειδησία;

Σήμερα το πρωί άκουγα μεγα-λοδημοσιογράφους να αναρωτιούνται μήπως φταίνε οι προδιαγραφές του τζαμιού ή της πυρόσβεσης, μήπως καλύτερα να κλείναμε τα καταστήματα όταν περνούν οι 'επαγγελματίες' αγωνιστές της 'αριστερής' συντήρησης και άλλα τέτοια για να θολώσουν τις ευθύνες του άκρατου λαϊκισμού τους.

Εγώ προτείνω καλύτερα -και για τη δική τους διευκόλυνση- να μας κρεμάσουν στο πέτο εμάς που δεν πιστεύουμε στην κρατικοδίαιτη, αναξιοκρατική, φασίζουσα και ισοπεδωτική κουλτούρα της 'πλειοψηφίας' και συνεχίζουμε να θεωρούμε τον εαυτό μας προοδευτικό, ένα αστέρι, ένα ψάρι, ένα τρίγωνο, οτιδήποτε για να μας ξεχωρίζουν καλύτερα.

Δ.Χ.